Bir bitki problemini teşhis etmek, bazı durumlarda sadece semptomlara bakmakla mümkün olabilmektedir. Örneğin, aynı ve eşit sulamaya rağmen bahçenizdeki bir domates bitkisi aniden zayıfladı ve boynu büküldü. Bazen bu zayıflama bitkinin sadece bir bölgesinde meydana gelir ve o dalın sapını kestiğinizde vasküler zayıflık hastalığına işaret eden kahverengi noktalar görürsünüz. Buna benzer net semptomlar bitkinizin hangi hastalığa sahip olduğunu tespit etme konusunda oldukça yardımcıdır.
Bitki problemi teşhis edilirken köklerin hastalıklı veya sağlıklı olup olmadıkları da kontrol edilmelidir. Eğer köklerin büyük bir kısmı çürümüş görünüyorsa, bu bitkinin yeterince su tüketememesine ve zayıflamasına sebep olan sağlıksız ve fonksiyonsuz kök sisteminin belirtisidir. Kökler iyi görünüyorsa problem az sulama gibi yetiştiriciye bağlı bir sorundan kaynaklanıyor olabilir. Bir kenar notu düşmek gerekirse, köklerinde mikoriza mantarı kolonisi bulunan bitkilerin bulunmayan bitkilere göre toprak kuraklığına ve susuzluğa çok daha iyi dayandıkları bilinmektedir. Kök muayenesi, köklerin kahverengi ve çürük olmamakla beraber şişik kısımlara ve düğümlere sahip olduğunu ortaya çıkarabilir. Bu, bitkinin kök düğümüne sebep olan nematodlara ilişkin bir enfeksiyon kaptığının belirtisi olabilir. Nematodlar, hayatlarını devam ettirmek için kökleri enfekte eden ve bu esnada kök fonksiyonlarında yetersizliğe sebep olan küçük solucanlardır.
Bitkileriniz semptomlarını yapraklarda gösteren ve yapraklarda yayılan hastalıklara da yakalanabilir. Bitkinin yeşil bölgelerine ve yapraklarına ilişkin hastalıkların kimi semptomlarını çok açık bir şekilde belli ederken, bazılarını tespit ve teşhis etmek dikkat gerektirebilmektedir. Yaprak hastalıkları; yaprak mantarları, çeşitli böcek ve sinekler, sporülasyon veya pH faktöründen kaynaklanabilmektedir. Sulama sisteminizi değiştirmek veya bitkiler ışık görürken yapraklarını kuru tutmak hastalıkların tekrar etmesini ve yeni bulaşıcı yaprak hastalıklarını önleyebilir.
Bitkiniz, yukarıda bahsedilmiş semptomlardan hiçbirini göstermese dahi yeşil bölgelerde renk değişimi veya zayıf büyüme gibi sorunlara sahip olabilir. Ekstrem bir çevresel faktörün olmadığı varsayımında yetiştirici, bitkiyi sulama ve besleme alışkanlıklarını gözden geçirmelidir. Fazla sulamanın köklere fonksiyon gösteremeyecekleri derecede hasar verebileceği gibi, az sulama basit bir şekilde bitkinin su kıtlığı sebebiyle strese girmesine sebebiyet verebilir. Su kıtlığından kaynaklanan stres süreçlerinde bitki metabolizması düzgün çalışamamakta, bu ise zayıf ve yavaş büyümeye sebep olmaktadır. Buna benzer olarak, fazla gübreleme bitkinin yanmasına sebep olurken, az gübreleme neticesinde bitki ihtiyacı kadar beslenemez ve dinç kalamaz.
